Ridderschap in de Liemers (concept feb 2025, fb)
Onderstaande is opgesteld naar aanleiding van het artikel over de Riddermatigen van de Lymers van De Nerée in Gelre in 1925.[1] In NRW archive zijn de lijsten van de ridderschap die De Nerée gebruikte gedigitaliseerd.[2] Hieronder een gedeeltelijk overzicht van deze akten. In NRW Archive is ook een overzicht aanwezig met een overzicht van lijsten met jaartallen.[3] Toen ik deze lijsten bestudeerde, was ik vooral geïnteresseerd in Palick van Coeverden, niet genoemd in de publicatie van De Nerée. Hij komt een aantal keer in onderstaande akten voor. Deze Palick was voor mij interessant, want hij was eigenaar en bewoner van huis Rijswijk in Groessen.
In het navolgende is een overzicht gemaakt van de vermeldingen van de Liemerse ridderschap van 1418 tot 1719. De Neree heeft van voor 1500 enkel een vermelding van rond 1478 meegenomen in zijn ridderschapslijst, maar de adel uit de Liemers werd reeds eerder vermeld. De eerste duidelijk Liemerse vermeldingen komen uit 1418. Een aantal lijsten uit de 16de eeuw zijn toegevoegd, dit betreft uitgebreide lijsten met een opgave van een verdeling van de Turkensteuer en andere belastingen, betaald door Adlichen, rond 1540.
Voor het jaar 1600 werd de ridderschap in de lijsten nog niet gekoppeld aan Adlichen Hausern, na die tijd werd dat noodzakelijk, om aanspraak te kunnen maken op verschillende rechten die behoorden bij het lidmaatschap van de Ritterschaft. De hertogdommen Kleef en Gelre leken wat betreft deze ridderschap enigszins op elkaar. Hieronder een korte schets van deze sociale groepen.
Ridderschap in Kleef
Het was belangrijk om bij deze ridderschap te horen, omdat dit allerlei voordelen met zich mee bracht. Een belangrijk voordeel was dat je, als lid van de ridderschap gevrijwaard van het betalen van gewone belastingen, die de boeren moesten betalen. Namelijk, der Ritter dient mit seinem Leibe, der Untertan zahlt Steuern. Behalve als het zeer belangrijke kwestie betrof als een oorlog, of het gevaar die de Turken vormden voor das Reich, namelijk het beleg van Wenen in 1529. Dat betekende strijd tussen het Heilige Roomse Rijk der Duitse Natie, onder keizer Karel V, en Suleijman de Schitterende, die tot 1566 aan de macht zou blijven. Om deze strijd te steunen werd een Türkensteuer ingevoerd, om Reichtruppen te financieren. De lijsten uit 1543, die hieronder zijn toegevoegd, zijn geheven net na de verovering van Budapest in 1541, door de sultan. Onder deze belasting kon de adel niet uitkomen, omdat van oudsher de rol van de ridderlijke adel mede bestond uit het verdeding van het rijk tegen de 'ongelovigen'.[4]
Het begrip ridderschap duikt voor het eerst op rond 1400 als er in de Duitse landen aan de Rijn een gemeijn ritterschafft ontstaat, waarvan de leden optraden wanneer de hertog of graaf in een politiek conflict belandde. De ridderschap bestond uit een groep ridders die leenmannen van de hertog waren, met militaire taken. Alle edelmannen die op een leen woonden en leefden, waren verplicht om de heer te dienen. In de loop van de 16de eeuw werden er steeds vaker professionele militairen ingehuurd, en raakte de vechtende taak als ridder in onbruik.
Er werden vanaf die tijd andere criteria aangelegd om lid te kunnen zijn van de hertogelijke ridderschap. Het bezit van een adellijke woning werd essentieel. Daarmee kon je als edelman aanspraak maken op vrijstellingen van horige diensten en belastingvrijheid. Ook het jachtrecht hoorde bij het adellijke huis, dat soms havezathe werd genoemd. De eigendom van zo een woning werd noodzakelijk om in de ridderschap ingeschreven te kunnen worden. Vanaf 1600 werd onder meer in het hertogdom Kleef de verplichting toegevoegd, dat je moest kunnen aantonen dat je voorouders tot twee of drie generaties terug, allen van adel waren geweest. In 1649 werden de voorwaarden nog iets uitgebreid, in de ridderschap werd je toegelaten mit acht rittermäbigen Quartieren und einem Rittersitze von sechs tausend Reichsthalern auffs wenigste.[5]
In het jaar 1542 worden ongeveer 100 adellijke families vermeld in de ridderschap op basis van de lijsten voor de Türkensteuer. In het begin van de 17e eeuw was dit gedaald tot 60 tot 70 van families waren, en in het laatste deel van die eeuw werden rond de 40 families vermeld in de Kleefse ridderschap.[6]
Ridderschap in Gelre
Ook in Gelderse gebieden speelde deze zaken een rol, je diende als edelman een riddermatige levensstijl te voeren op een huis, kasteel of heerlijkheid. Je werd dan ingeschreven in het Ridderboek en uitgenodigd voor de landdag, de vergadering van de streek waarin je woonde. Want je moest wel daadwerkelijk in Gelre wonen, op een adellijk huis, buiten de stad. Als riddermatige kon een een rol vervullen in het bestuur en kon je aanspraak maken op verschillende privileges als het jachtrecht en vrijstelling van sommige belastingen.[7]
Ook in Gelre werd pas aan het einde van de 16de eeuw het bezit van een adellijk huis of havezate als voorwaarde gesteld om in de ridderschap te worden opgenomen. Na 1590 speelde daar, in de Verenigde Provincien, nog de Opstand. Je moest aan de goede kant hebben meegevochten, had je in dienst van Spanje gevochten tegen de Republiek, dan was je geen lid meer van de ridderschap. Je diende na 1611 een huis op het Gelderse platteland te hebben, en ook daar te wonen, dus niet in de stad. Het aantal riddermatigen daalde gedurende de zestiende eeuw van meer dan driehonderd personen, rond 1550, naar 118 in 1600.Tijdens het Twaalfjarig Bestand, in een periode van protestante scherpslijperij, werd in 1621 besloten dat enkel nog gereformeerden ten landdag mochten verschijnen, dat waren toen nog 66 edelmannen.[8]
Lijsten over de Liemers
Zoals hierboven aangekondigd, volgen hieronder verschillende lijsten met foto's en linkjes naar de ridderschapslijsten betreffende de Liemers in de archieven van Noordrijn-Westfalen.
Folio 139-140 1418 Kleve und Mark: Ritter
Onduidelijk welke namen bij welke regio horen. Latere kopie, met aantal Liemerse namen, zonder aanduiding Liemers.
Ritterzettul de anno 1418
1. Derick Schmulling, Dericks sohn 2. Clais van Camphuisen } 3. Gompricht van Camphuisen} 4. Johan van Camphuisen} gebruderen 5. Bitter van Poelwijck } 6. Clais van Poelwijck }gebruderen 7. Wijer van Benijngen} 8. Gisbert van Benijngen} gebruderen 9. Henrich Schock 10. Goesswijn Momme 11. Johan Cloick, Stevens sohn 12. Johan Cloick, Gijsberts sohn 13. Arnd ten Haecke? 14. Johan ten Have 15. Albert in den Bongart
| LAV_W_D002_00120_0155.jpg[9]
  
|
In bijgevoegde lijst zijn meerdere Liemerse ridders opgenomen. Deze lijst komt voor in stadsrekening Duisburg uit 1416/17. De lijst vertoont veel overeenkomst met de lijst uit 1418, hierboven, vandaar dat hij hier is opgenomen.
Dijsse van den Clevischen sijn vijande gewurden der staid van Duijsborch
1. Wessel van den Loe
2. Goisswin Smuollinch 3. Clais van Camphuijsen 4. Johan van Kamphuijsen 5. Clais van Puelwick 6. Otte van Puelwick, gebrueder 7. Henrick van Puelwick 8. Wiger van Boenijngen 9. Ghijsebert van Boenijngen, gebrueder 10. Paelick van Engehuijsen 11. Everd Paep 12. Palick van der Wijlten 13. Palick van den Water 14. Everd up den Loit 15. Alard up den Loit, gebrueder 16. Johan Kloick, Stephens soen 17. Arnd ten Haiffe 18. Johan ten Haiffe, gebrueder 19. Arnd di Vosse 20. Alert in den Bongart 21. Wijnmair in den Bongart 22. Dirick in den Bongart 23. Johan ten Have, Johanssoen 24. Henrich Schock 25. Egbert Schock 26. Everd Schock Wijnantssoen 27. Goissen Momme […]
| [Zie ook lijst met adel in stadsrekeningen Duisburg 1417: https://digital.ub.uni-duesseldorf.de/ihd/content/pageview/5731456]
   |
Folio 60v [Liemerse ridders, zonder dat Liemers wordt genoemd. Jaartal niet vermeld, circa 1450]
[vermoedelijk Liemerse ridders?] 1. Gerit van Bronchorst 2. Johan vanden Loe[10] 3. Palicken moeder van Helbergen 4. Johan van Linne? 5. Palick van Camphusen[11] 6. Henrick van Poelwick 7. Wilner huijsvrouwe Bitter van Poelwick 8. Johan van Camphusen 9. Wilhem van Boenijngen 10. Spaen Ingerings 11. Wichart van Meverden[12] 12. Goissen Smullingh 13. Henricks moeder van Warthusen 14. Johan van Camphusen, Guertzsoen 15. Johan then Have 16. Herman Cloeck[13] 17. Item Pailick vanden Wilten 18. Johan van Bellinchaven 19. Reijnken van Broickhusen
|
LAV W_D002_00120_0076.jpg[14]
 |
Folio 88-107 ongeveer 1450 Ritterscap in den lande van Cleve Folio 91vo | LAV_W_D002_00120_0108.jpg[15] |
In Lijemersch 1. Goissen Smullingh 2. Wijchart van Meverden 3. Palick van Camphusen 4. Johan van Camphusen 5. Johan Pape, geheiten van Camphusen 6. Gerit van Bronckhorst 7. Johan van Lijnne 8. Gart Palick vanden Wijlten 9. Johan van Zeller 10. Johan ten Have 11. Herman Kloick 12. Willem van Bonijngen 13. Wolter Tegnagel 14. Derck van Elten 15. Ott van Bellinchaven 16. Johan van Huessen 17. Willem Rosenauwe 18. Henrick van Huessen 19. Deric Rijperbant die Jonge
|  |
149-152r, voor 1478 Kleve und Mark: Ritter (de manu secretarii Schüren, qui obiit 1478) | LAV_W_D002_00120_0165.jpeg[16]
Uitgebreide lijst, maar in de Liemers slechts twee personen vermeld. |
Folio 152a |
|
Lijmersch - Derc Smullingh - Johan then Haeve
|  |
Folio 145 -146 Ridderschapslijst, het jaartal 1525 is met potlood geschreven op folio 145. Liemerse oorsprong op te maken uit voorkomen verschillende namen.
| LAV_W_D002_00120_0159.jpeg[17] |
- Lantdrost, Thies vanden Loe 1. Erhaefmeister, Wessel vanden Loe […] 2. Goissen Smullingh 3. Johan van Kamphuijsen 4. Claes van Kamphuijsen 5. Henrich van Kamphuijsen 6. Henrich Momme 7. Rodolph van Hekeren 8. Johan van Rossum 9. Helmich vanden Wilt 10. Gaert Klueck, to Dueven |
  |
|
|
Folio 71-72 | In onderstaande wordt Frans van Loe drost van Holt genoemd. In 1535 voor het eerst vermeld, tot 1573. Deze opsomming is identiek aan de onderstaande lijst van ongeveer 1539, enkel Wessel van Loe als ambtmann en Hendrick van Camphuisen zijn in andere lijst niet aangetekend. |
Clevische Ritterschaft Ongeveer 1539 | LAV_W_D002_00120_0087.jpeg[18]
|
Cleefsche Rhede ind Ritterschap […] Frans vam Loe xt tho Holt […] Lijmersch 1. Wessel vanden Loe, Amptman 2. Goissen Smullingh 3. Johan Smullingh 4. Hendrick van Camphuisen 5. Henrick Momme 6. Rodolph van Heckeren 7. Johan van Rossom 8. Helmich vander Wildt 9. Herman van Zeller 10. Everdt van Meverden 11. Goidert Kloeck } 12. Jasper Kloeck }gebrueders 13. Rijcqwijn Kloeck } 14. Palick van Herde (nota adhuc juvenis)
|
  |
|
|
Folio 346v |
|
Clevische Ritterschaft Ongeveer 1539[19] | LAV_W_D002_00120_0365.jpeg[20] |
Lijmersch
1. Goissen Smullingh 2. Johan Smullingh 3. Henrich Momme 4. Rodolph van Heckeren 5. Johan van Rossom 6. Helmich van der Wilt 7. Herman van Zeller[21] 8. Everdt van Meverden 9. Goidert Kloeck } 10. Jasper Kloeck }gebruedere 11. Rijcqwin Kloeck } 12. Palick van Herde
|
|
64-65 ohne Datum Kleve: Räte und Ritter Folio 64v Voor 1542[22]
| LAV_W_D002_00120_0080.jpeg[23]
|
Lijemersch
1. Henrick van Camphuijssen 2. Henrick Momme 3. Roedolph van Hekeren 4. Johan van Rossum 5. Helmich vander Wildt 6. Gaedert Kloick to Dueven 7. Johann ind Goessen Smullingh, gebrueder 8. Johann van Zellar[24]
|
|
NRW Archive, D 004 / Kleve-Märkische Regierung, Landtagssachen, Nr. 2 LAUFZEIT 1486, 1530-1555 Verhandlungen auf Tagungen zu Düsseldorf, Arnheim und Essen über die Aufbringung des klevischen Beitrags zur Türkensteuer (17.000 Gulden), insbesondere deren Umlage auch auf Räte, Amtmänner und Ritterbürtige, 1542 (Bl. 73, 75, 77, 85, 87, 89, 93, 99, 112) |
|
1542
Folio 112-113-113v | LAV_W_D004_00002_0121.jpeg[25] |
Rittercedul inden Turkstuijr angericht Anno 42
Lijemersch · Johan van Loe, amptman, cum fraterbus
· Goossen Smullingh · Johan Smullingh · Unnae · Die moeder die weduwe · Henrick Momme · Roedolph van Hekeren · Phijlips van Hekeren · Henrick vanden Hoevelwick · Johan van Rossom · Herman van Seller · Everdt van Meverden, inden lande van den Bergh · Gaedert Kloeck
· Rijckqwijn Kloeck · Jaspar Kloeck · Paelick van Herde · Henrick van Ossenbroick · Helmich vander Wilt, doit … · Paelick van Coeverden |
|
|
|
Veranschlagung der klevischen Räte, Amtmänner usw. zur Landsteuer, o. D. [1542?] (Bl. 256)
Folio 257 [Folio 263vo staat xlviij, maar deze lijst zal niet uit 1548 zijn[26]] | LAV_W_D004_00002_0279.jpeg[27] |
Lijemersch 1. Johan van Loe, amptman cum fraterbus 2. Goissen Smullinck 3. Johan Smulling 4. Unnae van Kamphuissen ind consortibus 5. Oir moeder die weduwe 6. Henrick Momme 7. Rodolff van Heckeren 8. Philips van Heckeren 9. Henrick vanden Hoevelwick 10. Johan van Rossom 11. Herman van Seller 12. Evert van Meverden Im land vanden Berg hier niet 13. Gaedert Kloick 14. Rickqwijn Kloick 15. Jasper Kloick 16. Palick van Herde 17. Henrick van Ossenbroick 18. Helmich vander Wilt, doit 19. Paelick van Coverden
|
|
Verhandlungen mit den kleve-märkischen Landständen über die Aufbringung der burgundischen Kriegssteuer, 1543 - 1544 (Bl. 123, 125, 127, 131, 175); Twee lijsten van Burgundischer Kriegssteuer uit 1543: 1. Folio 137-137vo, op 149.jpg [folio 136: 1543 als jaar] 2. Folio 163 haast identieke lijst, zelfde bedragen, op 179.jpg [hier niet als foto opgenomen [folio 166: 1543 als jaar]
| LAV_W_D004_00002_0149.jpeg[28] |
Schattzcedell der ritterschafft furstendumbs Cleve In der Burgundischen vheden Anno 1543
Boererer in Lijmersche Johan Smulling und Unna von Camphuijssen
1. Wessel vanden Loe, amptman, moeder ind vrunden 2. Goessen Smulling 3. Johan Smulling 4. Unnae van Camphijsen mit sijnen mitgeedling 5. Die weduwe Henrix van Camphuysen 6. Henrich Momme 7. Roloff van Hekeren 8. Philips van Hekeren 9. Derick van Wij tho Weel 10. Johan van Huessen to Sevener 11. Wessel van Barrfelt 12. Sweer van Manderscheit tho Groessen 13. Wolter van Baix 14. Henrich van Hoevelwick 15. Johan van Rossum 16. Herman Zeller 17. Goddert Kloeck 18. Rickqwin Kloeck 19. Jasper Kloeck 20. Palick van Herde 21. Palick van Coverden 22. Evert van Meverden to Emerick 23. Johan van Hoevelwick 24. Weduwe Smullingh to Embrick 25. Weduwe Raissfelt vanden s. conventen tho Embrick
|
|
| Nog een lijst uit 1543
Folio 160 in LAV_W_D004_00002_0174.jpeg[29]
|
1. Wessell vam Loe, Amptman, moder und kijnder 2. Goesse Smulling 3. Johan Smulling 4. Unnae van Camphuissen mit sijn mitgedeling 5. Die weduwe Henrichs van Camphuissen 6. Henrick Momme 7. Rudolph van Heckeren 8. Philips van Heckeren 9. Derick van Wij to Well 10. Johan van Huessen to Zevener 11. Wessel van Barefelt 12. Swer van Manderscheit to Groessen 13. Wolter van Bax 14. Henrich vander Hoevelwick 15. Johan van Rossem 16. Herman van Zellar 17. Gadert Clock 18. Rickqwin Clock 19. Jasper Cloick 20. Palick van Herde 21. Palick van Coverden 22. Evert van Meverden to Emmerick 23. Johan vander Hoevelwick 24. Die weduwe Smullings tot Embrick 25. Die weduwe Raisfeltz vander Swanenberg tot Embrick
|
|
Folio 272r-272v | 272 – 282 1563 Kleve und Mark: Ritter LAV_W_D002_00120_0288.jpeg[30] |
Clevischer Rittercedull 1563
Lijmersch 1. Henrich van der Reck amptman 2. Goissen Smullinck 3. Derick Smullinck 4. Gerrit Momme 5. Rudolf van Heeckeren 6. Herman van Zeller 7. Wessel[31] Kloick, Gortz sohn 8. Palick van Herde 9. Palick van Koverden 10. Gijsbert Kloick, Ricquins sohn 11. Herman van Loe |
|
67-68 ohne Datum [rond 1560] Folio 67 | Kleve und Mark: Räte und Ritter LAV_W_D002_00120_0082.jpeg[32]
Een lijst zonder jaartal. Drie namen uit de Liemers herken ik. |
Cleefsche
[…] Herman van Seller Palick van Herde Palick van Coverden
|
|
Folio 286 1574 |
LAV_W_D002_00120_0302.jpeg[33] |
Ritterschafft thoe Huessen Derick Vermertenn gewesener boergemeister Ruberth vann Herdt Claess Smalevelt, Richter Henrick Smalevelt, Burgemeister
|
|
folio 358-359 | LAV_W_D002_00120_0377.jpeg en 0383.jpg[34] |
Clevische Rittercedell Anno 1600
[raden:] Peeter von Aldenboickum, hoffmeister und amptman in Lijmers
Huessen - Johan van Wijtenhorst, amptman
Lijmersch 1. Peter von Aldenboickum, amptman ut sa 2. Arndt von Zeller 3. Wessel Cloick 4. Aloff von Meverdt to Embrich 5. Hendrick von der Hueven in Poullwijck 6. Johan van Heerde 7. Hilbrandt von Elst 8. Gijsbert Schmulling 9. Adriaen Spijringk zhu Rijswich, borgsass in Lobith |
|
folio 341-342-342v
In de beschrijving[35] staat dat deze lijst uit ongeveer 1602 komt, maar Coeverden staat er nog bij, dus zal eerder zijn geweest, of overgeschreven lijstje om iets anders bij te houden. | LAV_W_D002_00120_0359.jpeg[36]
|
Adliche Sitzen
Huissen - Arnt von Meerten uo Pleij - Claes Smalefelt - Rubert von Herdt - … Gruyter
Lijmersch - Hend. v.d. Hueven – Poullwick - Frantz Spirinck to Riswick - Gisbert Smulling - Johan Smulling - … Camphusen - … Momm - … Heckeren - … Hoevelwick - … Rossum - … Zeller – Halsaff - … Mevert - bij Embrich - … Cloeck} - … Cloeck}3 fratris - … Cloeck} - … Heerdt - … Coeverden - … Loe - … Egern - … Elst
|
|
LAV_W_D002_00120_0374.jpeg
folio 355v Namen der adlichen Hausern im furstendumb Cleve [zonder datum, waarschijnlijk rond 1600]
|
|
Namen der adlichen Hausern im furstendumb Cleve
[…] Ampt Huissen - [Geen huizen genoemd]
Ampt Lijmers - Sevenar der Burg - Riswick - Poullwick - Camphusen - Berenklauw - Halsaff - Heeshusen - Grondtstein - Magerhorst, vel Loohorst - Zu Duiven - Loe
|
|
372-403 1609 Kleve und Mark: Räte und Ritter
|
|
folio 396-397
Ritterzedell des furstendumbs Cleve, wie die zum landtag gen Dinslacken. Anno 1609 in novembris bescheiden.
Ampt Huissen - Johan von Wijtenhorst – Amptman Ampt Lijmers · Johan von der Horst, marschalck, · Amptman – zu Heeshusen · Hendrick von der Huven – zu Poellwick · Johan von Heerdt – zu Camphusen · Reinhart von Zeller – zu Halsaff · Frantz Spijring – zu Sevenar und Rijswick · Hendrick von Mevert – zu Hasellt (ligt in land zu Berg) · Onna von Elst - … · Assuerus Cloeck – zum Berenklauw · … Egeren – zur Magerhorst oder Loehorst
| 415.jpg
|
folio 376-377v
Rittercedell des furstendumbs Cleve, wie die zum gemeinem landtag gen Duisborg 1609 in junio verschrieben.
Ampt Lijmers Johan vond der Horst, marschalck, Amptman – zu Heeshusen Hendrick von der Hoeven – zu Poellwich Johan von Heerdt – zu Camphusen Reinhart von Zeller – zu Halsaff und Bimmen Frantz Spijring – zu Sevenar und Rijswich Hendrick von Mevert – zu Hasselt (ligt in land von den Berg) Onna von Elst - … Assuerus Cloeck – zum Berenklauw NN. Egeren – zur Magerhorst oder Loehorst NN. – Grondstein NN. – Duiven
| LAV_W_D002_00120_0394-396.jpg
|
|
|
folio 384-385
Anno 1609. Clevischer Ritterzettell.
Ambt Huissen - Johan van Wittenhorst
Ambt Lijmerss
- Henrich von der Hoeven zu Poullwich - Wessel Klouck[37] zum Behrenklaw - Johan von Herdt zu Camphuijsen - Frantz Spiringh - Henrich von Meverdt - Onno von Elss zu Babbergh - … NN. Zeller zu Halssaff - Johan Christoff von Wilich zu Grondtstein
| 402.jpg
|
folio 404-405
| 422-423.jpg |
Rittercedell des furstendumbs Cleve wie die zum landtag den 9 maij 1610 beschrieben.
Ampt Huissen - Johan von Wijtenhorst - Amptman
Ampt Lijmers - Johan von der Horst, marschalck, Amptman – zu Heeshusen - Hendrick von der Hoeven – zu Poellwich - Reinhart von Zeller – zu Halsaff - Johan von Heerdt – zu Camphusen - Hendrick von Mevert – zu Hasselt (ligt in land vanden Berg) - Assuerus Cloeck – zum Berenklauw - Onna von Elst - zu Babbergh - NN. Egeren – zur Magerhorst oder Loehorst - Spirinck – zu Sevenar und Rijswich - NN. – Grondstein
|
|
|
|
412-419 1611 Kleve und Mark: Räte und Ritter |
|
folio 412-413
Ritterschafft des furstenthumbs Cleve, wie die inne landtag in Cleve gegeven den 26 maij 1611 beschrieben.
Ambt Huissen - Johan von Wittenhorst – Amptman
Ambt Lijmers - Johan von der Horst, marschalck, amptman – zu Heeshusen - Hendrick von der Hoeven – zu Poulwick - Reinhardt von Zeller – zu Halsaff - Johan von Heerdt – zu Camphusen - Hendrick von Mevert – zu Hasselt (ligt in lande von den Berg) - Assuerus Cloick – zu Berenklauw - Onna von Elst – zu Babberg - … Egern – zu Mager: oder Loohorst - … Spirinck – zu Sevenar und Riswich - Grondstein | 430-431.jpg
|
422-423 1612 Kleve und Mark: Räte und Ritter |
|
folio 422-423
Rittercedell des furstendumbs Cleve, wie zum landtag gen Duisborg. Anno 1612 verschieben.
Ambt Huissen - Johan von Wittenhorst – Amptman
Ambt Lijmers - Johan von der Horst, marschalck, amptman – zu Heeshusen in Elten - Hendrick von der Hoeven – zu Poulwick - Reinhart von Zeller – zu Halsaff - Johan von Heerdt – zu Camphuisen - Hendrick von Mevert – zu Hasselt (ligt toch in lande von den Berg) - Assuerus Cloick – zu Barenklauw - Onna von Elst – zu Belborgh - … Egern – zu Loehorst oder Magerhorst - … Spirinck – zu Sevenar und Riswich - … Grondstein | 440-441.jpg
|
434-438 1631 Kleve und Mark: Ritter
| LAV_W_D002_00120_0454.jpeg
|
Folio 436
Ambt Lijmers - Hoeven zu Poelwick - Zeller zu Halsaff - Heerdt zu Camphuisen - Freijher von Spijringh, vom haus Sevenhar und Rijswich - Cloick zum Beerenklaw - Egeren zu Magerhorst - Smullingh zu Duiven - Onna von Els zum Leemcuill - Mevordt zu Embrich - Heer zu Braeckel von het Loe - Idem von Enghuisen - Gruiter von Angeroijen Lobith - Heer zu Oij - Wittenhorst beij Huissen modo Frens
| 454.jpg
|
434 1631 Amt Liemers: Ritter
| LAV_W_D002_00120_0452.jpeg
|
folio 434-434v
Henrich Wilhem von der Hoeven zu Poelwick
Henrich vonn Zeller zue Halssaff
Balich vann Heerdt zu Kamphausenn
Unna vonn Ellst zum Lehmkuell
| 452.jpg
|
441 1632 Amt Liemers: Ritter
Folio 441
| LAV_W_D002_00120_0459.jpeg |
Der Ritterburtigen im Ampt Lijmersch Nahmen und adelich wonungen
- Frans Spiringh, freijherr, ein adeliche wonungh in Sevenaer, dessen nahm mihr unbewust - Ludolph von Egeren zu Magerhorst - Gerlach Smullingh zu Ploen - N. von Meverd zu Hassen - Henrich Wilhelm vonder Hoven zu Poulwich - Henrich von Seller zu Halsaff - Onna von Elst zu der Lehmkuill - Palick van Heerde zu Camphusen - Goossen Spiringh zu Riswick - Anthon van Aeswijn zu Enghausen - N. von Gruiter zu Angeroij - Rickwin Clouck zum Schwanenpull - Frederich Clouck zum Berenclaw Es hat auch hiesig gewesener Richter Bado von Huckelhoven, neben dieser statt scheffen, mich berichtet, das N. von Wilachs wonungh, Grontstein, unten diesem ambt und gerigte gehorigh sein solle. Derselbe wirdt auch wegens Huet under Hetter verschrieben.
|
|
462-473 1632 Kleve und Mark: Ritter und Städte Folio 462-462vo | LAV_W_D002_00120_0480.jpeg
Geen verdeling in ampten, heb namen overgenomen waarvan ik vermoed dat ze met de Liemers te maken hebben |
- Henrich Wilhelm von der Hoven zu Poelwich - Johan von Bonenbergh zu Overhoff - Henrich von Seller zu Halshaff - Onna von Elss zum Leimkaull - Palich von Heert zu Kamphausen - […] - Friederich Klugh zum Bereklaw |
|
445-449 ohne Datum Kleve: Ritter
Folio 447-448 | LAV_W_D002_00120_0465.jpeg
|
Ambt Lijmers
- Stephan von Hertefeldt zum Colck und Eger, ambtman - Henrick Wilhelm vonder Houven zu Lichtenberg und Poulwich - Henrich von Seller zu Halsaff - Palick von Heerdt zu Camphausen - Frans, freijherr vom Spiring zu Sevenahr - Gossen, freijherr vom Spiring - Fredrich Clouck zum Behrenclaw - Luff vom Eger zu Magerhorst - Gierlach Schmullingh zu Duven - Erbg Johanse Schmulling zu Poulwich - Unna von Elst zu Babberich - Erbg Mevert zu Hassent - Arnoldt vom Asswin, herr zu Braeckel und Enghauss - Erbg hoffmeisters Aldenbockum, wegen das haus Lohe upgen Wardt - Grüter zu Angeroijen - Johann von Bonenberg genandt Honstein, herr zu Bonenberg und Ufferhove - Rickwin Clouck zum Schwanenpoell
|
|
481-482 ohne Datum Kleve: Rittersitze ostseits des Rheins
Folio 481 | LAV_W_D002_00120_0499.jpeg
|
Verzeichnuss der rittersitzen und freijadelichen gutter so unter die ritterschaff contribuiren ahn der ost seitten Rheins In der Lijmers - Freijherr von Spiering vom haus Zevenar - Spiering vom haus Risswick - Herr von Braeckell zu Enghaus - Cloeck zum Schwanenpoell - Erbgen von Aldenboickum vom haus Lohe aufgen Wardt - Appeltorn zu Matena - Foppinga zu Kampwick - Cloeck zum Berenklaw - Hoeven zu Poelwick - Egeren zu Magerhorst - Schmullinck zum Ploun - Elst zum Lehmkuell - Herdt zu Kamphuissen - Zeller zu Halsaff - Grondtstein freiherr von Lottum zustendig - Uberhoff h. von Boenenberg zustendig |
|
479-480 1639 Kleve: Ritter Folio 480 | LAV_W_D002_00120_0498.jpeg |
Lijmers - Johan von Bonenberg, genant Hohenstein, zum Overhoff - Anthon von Aesweijn, h. von Braeckell, zu Enghaus und Lohe uffgen Wardt - Henrich von Zeller zu Halsaff - Palick von Herdt zu Camphausen - Onna von Elst zum Leimenkuhl - Rickwin Kloeck zum Schwanenpuell - Friederich Kloeck zum Berenklaw |
|
492-494 1645 Kleve: Ritter (Steuer-Restanten) Folio 492-492vo-493 | LAV_W_D002_00120_0510.jpeg |
Verzeichnus der restanten der freijwilligh eingaugeuter bouren in diesem 1645 jahr uber die rittersche und freiadelighe guetter, davon in landtages comparieret wirdt.
Ambt Lijmers - Spieringh vom hauss Zevenar - Rockellfingh zu Riswick - Herr von Braeckell in Enghauss - Erbg Aldenbockumb, vom haus Lohe auffgen Wardth - Egeren zu Magerhorst Register der burghmans guetter die aufgen platten lande mit contribuiren und in landtage mit verschrieben worden Ambt Lijmers - Schmullingh zum Ploen - Appeltorn zu Matena - Foppinga zu Campwijck |
|
500-504 ohne Datum Kleve: Ritter
Folio 503 | LAV_W_D002_00120_0521.jpeg |
Lijmers - Johan von Boenenbergh zum Oberhoff - Henrich von Zeller zu Halssaff - Palick von Heerdt zu Camphuijsen - Onno von Elst zum Lehmkuill - Heinderich Kloeck zum Berenklaw
|
|
532-536 1682 Kleve und Mark: Ritter (ggf. Mit Daten der Freiherren-Patente) und Städte | LAV_W_D002_00120_0552.jpeg
|
Folio 533vo | Werner von Palandt zu Loe- oder Magerhorst, erbmarschalck
|
| |
541-545 1719 Kleve und Mark: Räte, Ritter und Städte | LAV_W_D002_00120_0561.jpeg
|
Ambt Lijmers - Puelwick - Magerhorst - Carl Wilhelm freijherr von Spiering zu Sevenaer
|
|
[1] R.J.K.M. de Nerée tot Babberich, 'Riddermatigen van de Lymers', Gelre 28 (1925), 187-194. Palick van Coeverden was niet opgenomen in dit artikel, waarschijnlijk over het hoofd gezien tijdens de transcriptie destijds.
[2] Landesarchiv NRW Abteilung Westfalen, D 002 / Kleve-Märkische Regierung, Landessachen, 7.2. Landtagsfähigkeit des Adels, Nr. 120 Kleve-Märkische Aufgebote, Ritterzettel und Landtags-Ladungslisten. Zie permalink.
Landesarchiv NRW Abteilung Westfalen, D 004 / Kleve-Märkische Regierung, Landtagssachen, Nr. 2 Landtags- u.a. Verhandlungen mit den kleve-märkischen Landständen. Zie permalink.
[3] Landesarchiv NRW Abteilung Westfalen, D 004 / Kleve-Märkische Regierung, Landtagssachen, Nr. 1, Landtags- u.a. Verhandlungen mit den klevischen und märkischen bzw. (ab 1510) kleve-märkischen Landständen. Zie permalink.
[4] H.W. Langbrandtner, 'Adel in den rheinischen Territorien', in: Gussone, M., Langbrandtner, H.-W., & Weber, P. K. Zwischen Macht und Ohnmacht Spielräume adliger Herrschaft im frühneuzeitlichen Rheinland. (Bielefeld 2020). 27-28.
[5] Ibidem, 39-42.
[6] Volker Seresse, 'Der Klevische Adel ca. 1480-1700. Überlegungen zur politischen Rolle und zum Selbstverständnis einer Herrschaftsschicht', in: Rheinische Vierteljahrsblätter: Veröffentlichung der Abteilung für Rheinische Landesgeschichte des Instituts für Geschichtswissenschaft der Universität Bonn, 80 (2016). 90-123.
[7] Maarten Hageman, ˈGelderland in een overgangstijd. Van Habsburgse inlijving tot Nederlandse Opstand 1543-1591ˈ in: Dolly Verhoeven, Maarten Gubbels en Michel Melenhorst (red.), Verhaal van Gelderland III. Gelderland als Nederlands gewest van 1543 tot 1795 (Amsterdam 2022) 37-38.
[8] Frank Keverling Buisman, 'Adel en Ridderschap in transitie: van landsheerlijke naar soevereine stand, 1543-1621', in: Coen O.A. Schimmelpenninck van der Oije, Frank Keverling Buisman, Marc V.T. Tenten, Fred J.W. van Kan en Ingrid D. Jacobs (eindred.), Adel en ridderschap in Gelderland, tien eeuwen geschiedenis (Zwolle 2013). 60-61, 78-95.
[10] Overleden 1476.
[11] Vermeld 1445 – 1462, zie https://www.kloek-genealogie.nl/Camphuysen.htm#SpaenZwilden
[12] Een Wichart van Meverden had land liggen in Zevenaar, vermeld in 1454.
[13] Een Herman Cloeck wordt vermeld als zoon van Derick Cloeck en Liesbeth vander Wilten, geboren circa 1427. Een hylick tuschen Herman Cloeck und Jonffer Steven van Brienen uit 1445 wordt vermeld in Archief Leemkuil.
[19] Zie voor dit jaar op LAV_W_D004_00001_0005.jpeg, zie permalink.
[21] Zegelt huwelijksvoorwaarden Aernt van Woldenborg, heer tot dij Heeghe, [en] juffer Anna van den Sandt anno 1549
aan sijde des brudegoms hebben geteikent: Cornelis van Deelen [kantlijn: sin moeders broeder] – Wemmer van Woldenborgh [kantlijn: sin vaders broeder] – Hermen van Zeller – Eernst Mom. Aen sijde des Bruits: Thomas van Sande – Palick van Coeverden – Roelof van Hekeren – Palick van Heerde – Gerrit van Eijls – Hilbrant van Eijls. Zie elders in deze computer.
[22] Jaar moet voor 1542 zijn, want Helmich vander Wildt werd in dat jaar vermeld met doit achter zijn naam, zie hieronder.
[24]- Onderstaande slaat op een andere Johan van Zeller, en niet op de zoon van Herman van Zeller en Ermgard van Heekeren.
- Zoon van Herman van Zeller, en Ermgard van Heekeren.
- Archief Woldenborg: schrijft over vader Herman en opa Aernt
- Archief Oolde: 1573: Johan van Brienen en juffer Otto van Heeckeren, dochter van wijlen Rolof van Heeckeren, maken huwelijksvoorwaarden. Pelgrum en Frans van Heeckeren, gebroeders, Arendt van Zeller, Pelgrum van Zeller, Johan van Zeller, Goissen Smollinck, Aelbert Smollinck, Wessel Cluick, dyckgreef, en Matthis van Berffelt van wegen de bruid.
- Archief Leemcuyl: Johan van Zeller zegelt in 1580 samen met vd Reck, de hofmeester in de Liemers.
[26] Deze lijst zal betrekking hebben op 1542, want in dat jaar werd Johan van Loe aangesteld als ambtman van de Liemers, en hij overleed in hetzelfde jaar. Zie geschäftsregister Kleve.
[31] Gijsbert doorgehaald, in plaats daarvan Wessel gezet.
[37] Dit moet een foutje zijn van de scribent. Wessel overleed ca 1607-1608. In de andere zettel is telkens Assuerus genoemd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten